Τραυματισμοί δέρματος

Το δέρμα ως εξωτερικό όργανο υπόκειται συχνά σε μηχανικές κακώσεις. Αυτές μπορεί να είναι από απλή δερματίτιδα εξ επαφής (ερεθισμός) έως σχηματισμός εκδορών (γδαρσίματα), τραυματικών φυσαλίδων (φουσκάλες) και ανοιχτών πληγών, οι οποίες, τις περισσότερες φορές, χρειάζονται συρραφή από χειρουργό.Οι τραυματικές πομφόλυγες (φουσκάλες) οφείλονται κυρίως σε μηχανικές κακώσεις, ιδιαίτερα έπειτα από τριβή. Επομένως, συναντώνται προπαντός στα πέλματα ή στις παλάμες ύστερα από χειρωνακτικές εργασίες.

• Πλύντε καλά την περιοχή με σαπούνι και νερό.
• Στεγνώστε προσεκτικά την περιοχή.
• Χρησιμοποιήστε γάζα ή καθαρό μαντίλι ή χαρτομάντιλο.
• Αν η φουσκάλα είναι μεγάλη, καλύψτε τη με μεγάλη γάζα που θα τη στερεώσετε με λευκοπλάστ.
• Σκεπάστε την περιοχή με φαρδιά γάζα και κάντε αλλαγές κάθε μία, δύο μέρες.
• Προσπαθήστε να μη σπάσετε τη φυσαλίδα κατά την περιποίηση.
• Αν αυτό συμβεί, καθαρίστε καλά την πληγή και εφαρμόστε αντισηπτικό διάλυμα.
• Προσπαθήστε να καθαρίσετε τα ράκη της πληγής χωρίς υπερβολές.

Πρώτες Βοήθειες

• Ηρεμήστε τον τραυματία και βάλτε τον να καθίσει.
• Πλύνετε την πληγή με φυσιολογικό ορό ή στην ανάγκη με δροσερό νερό.
• Χρησιμοποιήστε για το σκοπό αυτό διπλωμένη γάζα ή βαμβάκι ή στην ανάγκη καθαρό βαμβακερό ύφασμα.
• Προσπαθήστε να απομακρύνετε υπολείμματα χώματος ή γυαλιών.
• Δεν χρειάζονται έντονες κινήσεις, διότι τα ξένα σώματα μπορεί να εισέλθουν πιο βαθιά στην πληγή.
• Εάν διακρίνετε ξένα σώματα, τα οποία δεν μπορείτε να απομακρύνετε, απευθυνθείτε στο νοσοκομείο.
• Να θυμάστε ότι ορισμένα ξένα σώματα (π.χ., η άσφαλτος), ακόμη και αν μείνουν ως ίχνη στο δέρμα, θα προκαλέσουν μετά την επούλωση μόνιμες δυσχρωμίες (σημάδια από ξένο σώμα).
• Αν υπάρχει αιμορραγία, πιέστε σταθερά την πληγή με καθαρή και στεγνή γάζα 10-15 λεπτά συνεχώς. Στις περισσότερες περιπτώσεις η πίεση σταματά την αιμορραγία.
• Κατόπιν βάλτε αντισηπτική ουσία, τοποθετήστε γάζα εμποτισμένη με αντιβιοτικό, στεγνή αποστειρωμένη γάζα και κλείστε το τραύμα με λευκοπλάστη.
• Μην καλύπτετε την πληγή με απλό βαμβάκι, γιατί θα κολλήσει πάνω της και θα είναι δύσκολη η απομάκρυνσή του στην επόμενη αλλαγή.
• Σε αυτή την περίπτωση, βρέχετε την πληγή πριν από την αλλαγή με αποστειρωμένο φυσιολογικό ορό και περιμένετε να ξεκολλήσει το βαμβάκι μόνο του.
• Κάνετε αλλαγές του τραύματος κάθε μία με δύο μέρες μέχρι να επουλωθεί η πληγή.
• Αν δείτε ότι η πληγή φλέγεται και υπάρχουν πόνος, έντονο πρήξιμο και κοκκίνισμα, απευθυνθείτε στο γιατρό σας για να σας χορηγήσει αντιβίωση, γιατί η πληγή έχει μολυνθεί με μικρόβια. Είναι μία επιπλοκή που συμβαίνει πολύ συχνά.
• Σιγουρευτείτε ότι ο πάσχων έχει κάνει αντιτετανικό εμβόλιο. Αν δεν συμβαίνει αυτό, πρέπει να απευθυνθείτε στο νοσοκομείο για να χορηγηθούν αντιτετανικός ορός και εμβόλιο.

Τραύματα προσώπου

Γενικές αρχές στη φροντίδα των τραυμάτων του προσώπου

• Προφύλαξη από τη λοίμωξη και τον τέτανο (εμβολιασμός).
• Καθαρισμός προσώπου με άφθονο, αποστειρωμένο φυσιολογικό ορό και προετοιμασία του τραύματος με αντισηπτικό διάλυμα.
• Οι τρίχες του προσώπου ή της κεφαλής γύρω από το τραύμα ξυρίζονται (όχι όμως τα φρύδια).
• Δημιουργία καθαρού χειρουργικού πεδίου.
• Τα ξένα σώματα και οι νεκρωμένοι ιστοί αφαιρούνται.
• Εφαρμογή πιεστικής επίδεσης μετά τη συρραφή τους.

Θλαστικό τραύμα χειλιών

Σε αυτό το τραύμα συρράπτουμε με λεπτό νάιλον ράμμα, το οποίο αφαιρείται έπειτα από τέσσερις ημέρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μικρά τραύματα στη γλώσσα επουλώνονται γενικά χωρίς συρραφή. Σε μεγαλύτερα απαιτείται προσεκτική και ανατομικά σωστή συμπλησίαση με χρήση ραμμάτων που απορροφώνται. Παράλληλα, η πλύση του στόματος με οξυγονούχο νερό εμποδίζει το σχηματισμό εφελκίδων και πυωδών συλλογών. Η αιμορραγία στο εσωτερικό του στόματος από σπασμένα δόντια και τραύματα στη γλώσσα πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά, κυρίως όταν ο άρρωστος είναι αναίσθητος. Επίσης, επιβάλλεται να ελέγχεται αν υπάρχει κάκωση της σπονδυλικής στήλης, οπότε θα πρέπει να αποφεύγονται οι χειρισμοί για τη διάνοιξη των αεροφόρων οδών πριν ακινητοποιηθεί ο αυχένας.

Θλαστικά τραύματα βλεφάρων

Η επανόρθωση τέτοιων τραυμάτων σε ευθεία γραμμή επιφέρει εισολκή της ουλής και κακό αισθητικό αποτέλεσμα. Έτσι, κατά τη συμπλησίαση των χειλέων του τραύματος λαμβάνεται υπόψη η φαιά γραμμή (δηλαδή το όριο των βλεφαρίδων), που αποκαθίσταται πρώτη. Αν αυτή δεν ευθυγραμμιστεί με ακρίβεια, θα δημιουργηθεί εντομή στο βλέφαρο.

Θλαστικό τραύμα μετώπου

Απαιτούνται επιμελημένος καθαρισμός και συρραφή. Στα πολύ μικρά τραύματα αρκούν η συμπλησίαση και η εφαρμογή αυτοκόλλητων ταινιών. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται, εάν υπάρχει κάταγμα του κρανίου. Αν υποπτευόμαστε κάτι τέτοιο, προσφεύγουμε στο νοσοκομείο για διενέργεια ακτινογραφικού έλεγχου.

Ξένα σώματα προσώπου

Τέτοια μπορεί να είναι μικρές πέτρες, ρινίσματα, σκάγια κ.ά. Πρέπει να αποσπώνται άμεσα, διαφορετικά προκαλούν εξογκώματα και μόνιμη χρώση του δέρματος. Για ξένα σώματα που βρίσκονται βαθιά απαιτούνται ειδικά εργαλεία, προκειμένου να αφαιρεθούν.

Αιμορραγία

Ανάλογα με το αγγείο που έχει τραυματιστεί, η αιμορραγία μπορεί να είναι αρτηριακή, τριχοειδική ή φλεβική. Στην αρτηριακή αιμορραγία, το αίμα έχει έντονο ερυθρό χρώμα και είναι κατά ώσεις, δηλαδή σφύζει. Στην τριχοειδική αιμορραγία το αίμα έχει σταθερή αργή ροή και συνήθως δεν πρόκειται για σοβαρού βαθμού αιμορραγία, διότι τις περισσότερες φορές σταματά αυτόματα. Στη φλεβική αιμορραγία το αίμα είναι σκούρου κόκκινου χρώματος (φλεβικό αίμα) και έχει συνεχή ροή, χωρίς να σφύζει. Βασικά, υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες αιμορραγίας, η εσωτερική και η εξωτερική.

Η εσωτερική αιμορραγία είναι αυτή που το αίμα συγκεντρώνεται σε μια κοιλότητα του σώματος και τις περισσότερες φορές δεν είναι εμφανής. Έτσι, δύσκολα εντοπίζεται και ακόμη πιο δύσκολα ελέγχεται. Συνήθως, ο άρρωστος ή το θύμα παρουσιάζει τα συμπτώματα του υπογκαιμικού-υποβολαιμικού σοκ (ταχυκαρδία, πτώση αρτηριακής πίεσης, έντονη εφίδρωση, λιποθυμία). Η αρχική αντιμετώπιση της εσωτερικής αιμορραγίας στον τόπο που θα συμβεί δεν είναι εύκολη, διότι πέρα από τα βασικά μέτρα αντιμετώπισης του υπογκαιμικού σοκ δεν έχουμε άλλους τρόπους αντιμετώπισης. Είναι συνεπώς απαραίτητη η άμεση μεταφορά του ατόμου που αιμορραγεί στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Αντίθετα, η εξωτερική αιμορραγία είναι εμφανής και χρειάζεται να ελεγχθεί με απλά μέσα πριν μεταφερθεί ο τραυματίας στο νοσοκομείο. Οι βασικοί κανόνες που μπορούμε να εφαρμόσουμε για τον έλεγχο μιας εξωτερικής αιμορραγίας είναι:

• πίεση με μια γάζα πάνω από την περιοχή που αιμορραγεί
• πίεση κεντρικότερα της τροφοφόρου αρτηρίας του άκρου
• τοποθέτηση περίδεσης για την αποτροπή της αιμορραγίας κεντρικότερα στο άκρο που αιμορραγεί
• εφαρμογή ίσχαιμου νάρθηκα
• τοποθέτηση ειδικού νάρθηκα που φουσκώνει με αέρα
• εφαρμογή ειδικής στολής (παντελόνι) που φουσκώνει με αέρα για τα κάτω άκρα

Ρινορραγία

Η ρινορραγία διακρίνεται σε πρόσθια και οπίσθια. Στην πρόσθια ρινορραγία η αιμορραγία προέρχεται από το μπροστινό μέρος της μύτης και το αίμα ρέει από το ένα ή και από τα δύο ρουθούνια. Στην πρόσθια αιμορραγία το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να ηρεμήσετε, να αναπνέετε από το στόμα και να κλείνετε με τα δάχτυλά σας πιεστικά τα ρουθούνια σας. Ακόμη, μπορείτε να βάλετε μια γάζα κάτω από το άνω χείλος και να τοποθετήσετε κρύες κομπρέσες πάνω στη μύτη σας. Αν παρ' όλα αυτά η αιμορραγία δεν σταματήσει, φυσήξτε δυνατά από το ρουθούνι το οποίο αιμορραγεί, για να διώξετε τυχόν ξένα σώματα και πήγματα αίματος. Έχοντας φτιάξει ένα βαμβάκι σε σχήμα και μέγεθος στιλό (το οποίο εμποτίζεται σε υπεροξείδιο του υδρογόνου, δηλαδή οξυζενέ), το εισάγετε όλο στο ρουθούνι, ώστε να κλείσει ερμητικά. Αυτό ονομάζεται πρόσθιος επιπωματισμός. Η αιμορραγία πρέπει να σταματήσει και η αφαίρεση του βαμβακιού γίνεται έπειτα από έξι ώρες. Σε περίπτωση που ύστερα από ένα έως τρία λεπτά εξακολουθεί να ρέει αίμα στη στοματική κοιλότητα, σημαίνει ότι η αιμορραγία είναι οπίσθια, οπότε είναι απαραίτητη η ταχεία μεταφορά του ασθενούς στο νοσοκομείο για τη διενέργεια οπίσθιου επιπωματισμού από εξειδικευμένο γιατρό. Στα παιδιά εφαρμόζουμε πιεστική μέθοδο. Εάν δεν σταματά η αιμορραγία, κάνουμε πρόσθιο επιπωματισμό. Το βαμβάκι έχει σχήμα στιλό, αλλά μέγεθος ανάλογο με το ρουθούνι του παιδιού.(Αν έχουμε αδρεναλίνη σπάμε μία αμπούλα σε βαμβάκι και το τοποθετούμε στην μύτη ) 

Στην οπίσθια ρινορραγία το αίμα προέρχεται από το πίσω μέρος της μύτης, κυλά στο φάρυγγα και καταπίνεται ή βγαίνει από το στόμα. Η τελευταία είναι αρκετά σοβαρή και επικίνδυνη, καθώς τα αγγεία που βρίσκονται στο βάθος της μύτης είναι μεγαλύτερα και, όταν σπάνε, η ποσότητα του αίματος που χάνεται είναι σημαντική. Οι ρινορραγίες είναι αρκετά συχνές στην παιδική ηλικία, από τεσσάρων μέχρι δέκα ετών, και προκαλούνται κυρίως:

• Σε περιπτώσεις υψηλού πυρετού,
• Σε τραυματισμούς κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και
• Όταν τα παιδιά πειράζουν τη μύτη τους.

Μερικές φορές οι επίμονες ρινορραγίες, που διαρκούν περισσότερο από είκοσι λεπτά, οφείλονται σε σοβαρές αρρώστιες, όπως είναι οι εξής:

• Υπέρταση,
• Αναιμία,
• Αρτηριοσκλήρωση,
• Αιμορροφιλία,
• Λευχαιμία,
• Χρόνια νεφρίτιδα κ.λπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητος ο λεπτομερής έλεγχος , ο οποίος θα οδηγήσει στη γρήγορη διάγνωση της πάθησης.