ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ, εκατομμύρια εξετάσεων γίνονται στην Αμερική. Οι περισσότερες απ' αυτές είναι εξετάσεις αίματος, αλλά στα εργαστήρια στέλνονται για ανάλυση δείγματα ούρων, πτυέλων και αρκετών άλλων υγρών και ιστών του σώματος. Το κεφάλαιο αυτό εξετάζει πώς και γιατί γίνονται αυτές οι εξετάσεις και πώς βοηθούν το γιατρό να κάνει ή να επιβεβαιώσει μια διάγνωση. Το πρώτο τμήμα εξηγεί πώς οι γιατροί παίρνουν τα διάφορα δείγματα για ανάλυση. Οι περισσότεροι γνωρίζουν πώς λαμβάνεται ένα δείγμα αίματος, συμβαίνει όμως το ίδιο με τη λήψη ρινοφαρυγγικού εκκρίματος, τη λήψη δείγματος για βιοψία δια βελόνης από το ήπαρ ή την αναρρόφηση υγρού από την άρθρωση του γόνατου ή του αγκώνα; Τις περισσότερες φορές, οι διαδικασίες αυτές δεν είναι τόσο δυσάρεστες όσο φαντάζεστε. Τα υπόλοιπα τμήματα αυτού του κεφαλαίου περιγράφουν τι γίνεται με τα δείγματα, όταν αυτά φτάνουν στο εργαστήριο. Το τμήμα που αναφέρεται στις γενικές εξετάσεις αίματος καλύπτει την αιματολογία, η οποία κυρίως ασχολείται με τον αριθμό, το μέγεθος, το σχήμα και τη λειτουργία των αιμοσφαιρίων. Η αιματολογία χρησιμοποιείται κυρίως για τη διάγνωση νοσημάτων της παραγωγής αιμοσφαιρίων, από τα οποία τα κυριότερα είναι η αναιμία και η λευχαιμία, καθώς και διαφόρων αιμορραγικών παθήσεων. Εκτός, όμως, απ' αυτά, τα αιματολογικά ευρήματα βοηθούν το γιατρό στη διάγνωση πολλών άλλων παθήσεων. Το τμήμα που ακολουθεί και αναφέρεται στα χημικά και τα ανοσολογικά τεστ καλύπτει τους τομείς της χημικής παθολογίας (χρήση χημικής ανάλυσης δείγματος υγρού του σώματος για τον εντοπισμό ενδείξεων νόσου) και της ανοσοποίησης, όπου εξετάζεται το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού για τον εντοπισμό μολυσματικών νόσων ή παθήσεων του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως λόγου χάρη οι αλλεργίες. Το τελευταίο τμήμα για τις τεχνικές καλλιέργειας και για το μικροσκόπιο είναι μια εισαγωγή στη μικροβιολογία, την κυτταρολογία και την ιστοπαθολογία ή παθολογοανατομία. Στην ιατρική, η μικροβιολογία ασχολείται κυρίως με την αναγνώριση των παραγόντων των μολυσματικών νόσων, όπως τα βακτήρια και οι μύκητες, με μικροσκοπική εξέταση ή καλλιέργεια. Η κυτταρολογία και η παθολογοανατομία είναι οι μικροσκοπικές εξετάσεις κυττάρων και λεπτών φετών ιστού, για τον εντοπισμό τυχόν αλλαγών στο σχήμα, την υφή ή την όψη, που αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα νοσήματος. Οι εξετάσεις αυτές είναι από τις ακριβέστερες και σημαντικότερες διαγνωστικές μεθόδους. Στα τελευταία 20 χρόνια, τα εργαστηριακά τεστ έχουν αυξηθεί θεαματικά σε αριθμό, ενώ εξίσου θεαματική είναι και η ποιοτική πρόοδος που έχει συντελεστεί. Στο κεφάλαιο αυτό, ο χώρος επιτρέπει την αναφορά σε μερικές μόνο από τις σημαντικότερες μεθόδους, αλλά στις σελίδες 368-409 περιγράφονται πάνω από εκατό άλλα τεστ.
ΠΩΣ ΠΑΙΡΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ
Η εργαστηριακή ανάλυση ή η μικροσκοπική εξέταση δειγμάτων αίματος, ούρων και πολλών άλλων υγρών και ιστών του οργανισμού είναι κάτι πολύτιμο για την επιβεβαίωση των αιτίων μιας νόσου. Όμως, προκειμένου να είναι ακριβές αυτό που θα δείξουν τα τεστ, τα δείγματα πρέπει να παίρνονται με μεγάλη προσοχή.Δυο είναι οι προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν ότι θα γίνει σωστή δουλειά στο εργαστήριο. Πρώτον, το δείγμα πρέπει να είναι πρόσφατο, ώστε να μην έχει χάσει τα χαρακτηριστι κά του γνωρίσματα. Δεύτερον, πρέπει να μην είναι νοθευμένο απ' οποιαδήποτε ουσία, η οποία ενδέχεται να επηρεάσει την ακρίβεια των εργαστηριακών αποτελεσμάτων.
ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΙΜΑΤΟΣ
Σ' ένα δείγμα αίματος πολλά τεστ μπορούν να γίνουν. Τα τεστ ελέγχουν την κατάσταση των αιμοσφαιρίων, προσδιορίζουν τα επίπεδα μιας μεγάλης γκάμας βιοχη μικών ουσιών του ορού (το διαφανές υγρό που αποχωρίζεται από το αίμα, όταν αυτό πήζει). Το πλάσμα (το διαφανές υγρό που απομένει, αν αφαιρεθούν τα αιμοσφαίρια) χρησιμοποιείται, επίσης, για ορισμένα βιοχημικά τεστ. Πέρα απ' αυτά, αίμα παίρνεται και για καλλιέργεια, για τον εντοπισμό τυχόν μολυσματικών οργανισμών.ΠΩΣ ΠΑΙΡΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ;
Μερικά τεστ χρειάζονται μόνο μια-δυο σταγόνες αίμα, οπότε αρκεί ένα τσίμπημα στη ρώγα του δακτύλου, μ' ένα αποστειρωμένο νυστεράκι. Αν χρειάζεται περισσότερο αίμα, συνήθως παίρνεται από μια φλέβα κοντά στον αγκώνα, με μια σύριγγα μιας χρήσεως ή με αναρροφητή-ρα. Η νοσοκόμα τυλίγει γύρω από το βραχίονα έναν ιμάντα ή ένα μαλακό σωληνάκι που, χωρίς να εμποδίζει τη ροή του αίματος, σφίγγει τις φλέβες, για να φανούν. Έπειτα, καθαρίζει το δέρμα πάνω από τη φλέβα με οινόπνευμα και εισάγεται η βελόνα. Το πιστόνι της σύριγγας τραβιέται προς τα πίσω και η απαιτούμενη ποσότητα αίματος ανεβαίνει στη σύριγγα. Σπάνια χρειάζεται να ληφθεί αίμα από κάποια αρτηρία. Τα τοιχώματα των αρτηριών είναι ευαίσθητα κι ενδέχεται να χρειαστεί ένεση με τοπικό αναισθητικό.
ΔΕΙΓΜΑ ΟΥΡΩΝ
Τα ούρα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για αρκετά συστήματα του οργανισμού. Πολλά τεστ γίνονται στο εργαστήριο, αρκετά όμως μπορεί να κάνει ο γιατρός στο ιατρείο του, χρησιμοποιώντας ειδικές ταινίες που είναι εμποτισμένες με διάφορες χημικές ουσίες. Οι ταινίες αυτές εμβαπτίζονται στο δείγμα ούρων, ώστε να επιβεβαιωθεί αν ο εξεταζόμενος έχει ή δεν έχει κάποια συγκεκριμένη ανωμαλία. Η παρουσία σακχάρου ή
ακετόνης και άλλων οξονών μπορεί να σημαίνει διαβήτη, η πρωτεΐνη μπορεί να σημαίνει ορισμένες νόσους των νεφρών, ενώ το αίμα στα ούρα υποδηλώνει διάφορες παθήσεις των νεφρών, των ουρητήρων ή της κύστης.ΠΩΣ ΠΑΙΡΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ;
Αν υπάρχουν υπόνοιες μόλυνσης, το δείγμα παίρνεται στο μέσο της ούρησης και αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα. Διαφορετικά, ο γιατρός μπορεί να σας δώσει ένα δοχειάκι, στο οποίο θα ουρήσετε, χρησιμοποιώντας την τουαλέτα του ιατρείου. Στην περίπτωση ενδεχόμενης μόλυνσης, ο εξεταζόμενος ουρεί λιγάκι κι έπειτα συγκεντρώνει μια μικρή ποσότητα ούρων μέσα σ' ένα πολύ καθαρό, πλατύ-στομο δοχειάκι ή σε ειδικό για ούρα κωνικόποτηράκι.Τα ούρα στην κύστη είναι αποστειρωμένα, ενδέχεται όμως να μολυνθούν κατά την ούρηση. Γι' αυτό το λόγο, οι άντρες στους οποίους δεν έχει γίνει περιτομή πρέπει να τραβούν πίσω την ακρο-προσθία και να πλένουν το άκρο του πέους με σαπούνι και νερό, προτού ουρήσουν. Οι γυναίκες πρέπει να πλένουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΟΠΡΑΝΩΝ
Η όψη ενός δείγματος κοπράνων λέει πολλά στο γιατρό, όσον αφορά την υγεία σας. Τα κόπρανα που το χρώμα τους μοιάζει με του πηλού δείχνουν ότι οι χρωστικές της χολής δεν πηγαίνουν από το συκώτι στο έντερο, πράγμα που σημαίνει απόφραξη των χοληφόρων οδών. Τα λιπαρά κόπρανα που είναι αφρώδη κι έχουν πολύ βαριά μυρωδιά σημαίνουν κάποια εντερική πάθηση. Το ανοιχτόχρωμο αίμα στα κόπρανα δείχνει αιμορραγία από αιμορροΐδες ή από κάποιο χαμηλό σημείο του παχέος εντέρου ή του ορθού. Το έντονα
σκούρο χρώμα αποτελεί ένδειξη αιμορραγίας κάπου ψηλότερα στο γαστρεντερικό σωλήνα ή στο άνω τμήμα του παχέος εντέρου. Στην περίπτωση κολίτιδας και άλλων καταστάσεων, μπορεί τα κόπρανα να έχουν υπερβολική βλέννα ή πύον, όταν υπάρχει μόλυνση του ορθού. Ο γιατρός παίρνει ακόμη περισσότερες πληροφορίες, χάρη σε χημικά τεστ και μικροσκοπική εξέταση των κοπράνων, που γίνονται στο εργαστήριο.ΠΩΣ ΠΑΙΡΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ;
Μια ποσότητα όσο είναι ένα καρύδι είναι αρκετή. Η κένωση πρέπει να γίνει σ' ένα καθαρό και στεγνό δοχείο κι έπειτα μια μικρή ποσότητα να μεταφερθεί σ' ένα βαζάκι ή κάτι ανάλογο. Μερικές φορές, ο γιατρός δίνει ένα δοχειάκι που στο μέσα μέρος του καπακιού του είναι προσαρμοσμένο ένα κουταλάκι. Ο εξεταζόμενος πρέπει να φροντίζει, ώστε τα κόπρανα να μη νοθεύονται από τα ούρα του/Επειτα, το δείγμα στέλνεται το συντομότερο στο εργαστήριο για εξέταση.
ΛΕΙΨΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΔΙΑ
Όταν η μόλυνση από βακτηρίδιο θεωρείται πιθανή αιτία κάποιου προβλήματος υγείας, συνήθως παίρνεται δείγμα για εξέταση από το σημείο του σώματος που έχει προσβληθεί. Αυτό γίνεται ταχύτατα, μ' ένα αποστειρωμένο μάκτρο που αμέσως τοποθετείται σ' ένα σωλήνα που περιέχει θρεπτικές ουσίες. Οι θρεπτικές ουσίες εξασφαλίζουν ότι τα βακτηρίδια δεν πρόκειται να πεθάνουν, κατά τη διαδρομή προς το εργαστήριο.Ο γιατρός φροντίζει, ώστε το μάκτρο ν' αγγίζει μόνο την περιοχή
που αφορά η εξέταση, ώστε να μη μολυνθεί ο εξεταζόμενος και κάπου αλλού.
ΠΩΣ ΠΑΙΡΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ;
Η τεχνική είναι πάντοτε περίπου η ίδια. Όταν πρόκειται για το λαιμό, ο γιατρός κρατάει μ' ένα ειδικό εργαλείο τη γλώσσα του ασθενούς προς τα κάτω και τρίβει απαλά το μάκτρο στην περιοχή των αμυγδαλών. Όταν υπάρχουν υπόνοιες επιπεφυκίτιδας, ο γιατρός ζητάει από τον ασθενή να κοιτάζει προς τα πάνω. Τραβάει λίγο προς τα έξω το κάτω βλέφαρο και κινεί απαλά το μάκτρο κατά μήκος της μεμβράνης που καλύπτει το εσωτερικό του κάτω βλεφάρου. Όταν πρόκειται για τη μύτη, το δείγμα παίρνεται από το βλεννογόνο που καλύπτει το εσωτερικό των ρουθουνιών.
ΓΑΣΤΡΙΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ
Η εξέταση δειγμάτων γαστρικού υγρού που λαμβάνεται από το στομάχι βοηθάει στη διάγνωση πολλών παθήσεων του πεπτικού σωλήνα. Η απουσία οξέων από το γαστρικό υγρό, ειδικά μετά από τη χορήγηση πενταγαστρίνης, που διεγείρει την έκκριση γαστρικού οξέος, αποτελεί ένδειξη κακοήθους αναιμίας ή καρκίνου του στομάχου. Τα πολλά οξέα μπορεί να οφείλονται σε όγκο του παγκρέατος. Δείγματα γαστρικού υγρού παίρνονται πριν και μετά τη βαγοτομή, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η εγχείρηση υπήρξε επιτυχής. Βαγοτομή είναι η αποκοπή των νεύρων του στομάχου που διεγείρουν την έκκριση γαστρικών οξέων.ΠΩΣ ΠΑΙΡΝΕΤΑΙ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ;
Το γαστρικό υγρό παίρνεται μέσω ενός ελαστικού ή πλαστικού σωλήνα, ο οποίος εισάγεται από το στόμα ή τη μύτη και φτάνει στο στομάχι. Ο σωλήνας, που έχει λιπαν-θεί, κατεβαίνει εύκολα με συνεχείς καταπόσεις, καθώς ο γιατρός τον προωθεί. Μετά από λίγο, ο ασθενής ούτε καν αισθάνεται ότι κάτι έχει στο λαιμό του.
Μόλις το άκρο του σωλήνα φτάσει στο στομάχι, τραβιέται δείγμα γαστρικού υγρού με μια σύριγγα, τοποθετείται σε αποστειρωμένο σωληνάκι και στέλνεται για ανάλυση στο εργαστήριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου